FREUD'UN SAVUNMA MEKANİZMALARI

     Freud’a göre, ego 3 farklı tehlikeyle karşılaşmaktadır. Bunlar;

-engellenmeler ve dış dünyadan gelebilecek saldırılar

-id’in içgüdüsel ve zorlayıcı istekleri

-süperegonun cezalandırılmaları

     Bu tehlikelerin egoda oluşturduğu kaygı büyüdükçe, birey savunma mekanizmalarına başvurur.

     Savunma mekanizmaları stresle başa çıkma yollarından birisidir. Fakat savunma mekanizmalarında gerçek çarpıtılır. Bu yüzden savunma mekanizmalarına bilinçsiz başa çıkma yolarlı da denir.

NOT: Savunma mekanizmaları id’in yarattığı kaygı ile baş etmek için ego tarafından bilinç dışında yaratılır. Böylece birey aşırı derecedeki kaygıdan uzaklaşarak ruh sağlığını korumaya çalışır.

Belli Başlı Savunma Mekanizmaları

1)Bastırma (Güdülenmiş Unutma/Yok Sayma): Savunma mekanizmalarının en temelidir. Kişi id’in arzu ve isteklerini doyurmak ister fakat bir yandan da toplumun hoş karşılamayacağı düşüncesinden dolayı bu durum kişi için artık bir kaygı durumu yaratır. Bu kaygı kişinin benliğine bir tehdit olarak algılandığı için kişi bu istek ve duyguları bilinçaltına iter.

     Kısaca tüm bilinçaltına itip, hatırlamayı istemeyeceğimiz her durum bir bastırmadır.

-Oldukça yaşlı insanların para biriktirmesi ölüm düşüncesini bastırma davranışından kaynaklanır

-Sevmediğimiz birinin adını unutmamız

-Doktordan korkan birinin randevu saatini unutması

2)Gerileme: Kişinin istek ve ihtiyaçlarının karşılanmadığı durumlarında daha geri bir gelişim dönemine gitmesidir.

-Sevgilisinden ayrılan bir kızın çocuk gibi ağlaması

-Geçirdiği ağır trafik kazasından sonra 18 yaşındaki bir bireyin geceleri altını ıslatması

3)Mantığa Bürünme (Rasyonelleştirme – Bahane/Neden Bulma): Bireyin yapmış olduğu bir davranışa çevre tarafından kabul edilebilecek nedenler bulmasıdır. Birey bu savunma mekanizmasını kullanırken suçu çevresel etkenlerde arar. Yani dışsal nedenler bulur.

-Kedi uzanamadığı ciğere mundar dermiş

-Ben evladımı onun iyiliği için döverim diyen bir baba

-Çok borcu olan birinin “Borç yiğidin kamçısıdır” demesi

4)Yansıtma (Projeksiyon): Yansıtma mekanizması savunma mekanizmasıyla birlikte kullanılır. Birey kabul edilemeyecek duygu ve düşüncelerini önce bastırır devamında da diğer bireylere yansıtır.

     Birey yansıtma davranışında bulunarak “Ne yapayım, herkes böyle ben de böyle olmak zorundayım” mesajını verir.

-Alkol alan bireyin eşine “Beni sen bu hale getirdin” demesi

-Gol yiyen kalecinin arkadaşına “Bir adamı tutamıyorsun” demesi

5)Düşünselleştirme (Entelektüelleştirme): Birey sorunu soyut ve entelektüel düzeyde ele alır. Sorunun uzun uzun açıklamasını ve tartışmasını yapar

-14 şubatı sevgilisi olmayan bir bireyin tüketim günü veya kapitalizmin topluma yansıması şeklinde uzun uzun tartışması

6)Reddetme (İnkar/Yadsıma): Acı veren olayın varlığı reddedilir veya önemsenmez. İnkar; söz, rüya ya da bazı davranışlarda ortaya çıkar.

-Arkadaşını kanser olduğunu duyan birinin “Hayır herhalde sonuçlar karıştı” demesi

7)Karşıt Tepki Geliştirme ( Tersine Davranma/Güdüleri Çarpıtma): Gerçekte hissedilmeyen duygu, düşünce ve davranışların tam tersini yapmaktır.

-Kocasından nefret eden bir kadının “O benim her şeyim” demesi

-Çocuklardan nefret eden birinin çocukları çok sevmesi

8)Yer (Yön) Değiştirme: Yönetiminde zorlanılan duygu ve düşüncenin ait olduğu nesneyle ilişkisi olmayan bir başkaya nesneye yöneltilmesidir. Birey problemin asıl nedeni olan kişi veya nesneye kızgınlığını yansıtamadığı zaman, kendisinden daha düşük bir bireye veya olayla ilişkisi olmayan bir nesneye yönelip kızgınlığını veya öfkesini o nesne veya bireyden alır

-Dışarıda sözü geçmeyen bir adamın evde karısını dövmesi

-Öğretmene sinirlenen bir öğrencinin kapıyı çarpması

-Sevgilisinden ayrılık haberi alan bir erkeğin telefonu fırlatması

-Bireyin sevmediği birinin dedikodusunu yapması

-Gol yiyen kalecinin kale direğini tekmelemesi

9)Özdeşim Kurma (Özdeşleşme): Birey kendinde bulunan özellikleri özenilir bulmadığı zaman, kendisi olmaktan çıkıp, kendini istediği özelliklere sahip başka biriymiş gibi algılamaya ve bu doğrultuda davranmaya başlar. Kendisini bir başkasının yerine koyar ve oymuş gibi davranır.

-Bir kişinin sevdiği bir pop müzik sanatçısı gibi giyinmesi

- Bir bireyin sevdiği bir futbolcunun kullandığı parfümle aynı markayı kullanması

10)Pollyannacılık (Tatlı Limon): Mantığa bürünmenin bir başka biçimidir. Birey hayal kırıklığı yaratan bir durum ya da olaya karşı iyi tarafından bakar.

-Trafik kazası sonucu arabası hurdaya dönen bir bireyin “Cana geleceğine mala gelsin” demesi

-Sınavı kazanamayan bir kişinin “Olsun demek ki hayırlısı böyleymiş” demesi

11)Yüceltme: Toplumsal yönden kabul edilemeyen saldırgan ve cinsel davranışların toplum tarafından kabul edilebilir bir biçimde yaşama aktarılmasıdır.

-Kavga etmeyi seven birinin boksör olması

-Herkese kafa tutmaktan hoşlanan birinin polis olması

- Kan ve vahşeti seven birinin cerrah olması

12)Hayal Kurma (Fantezi): Bireyin gerçek hayatta tatmin edemediği isteklerini, kendi kurguladığı düş aleminde gerçekleştirmesidir.

-Aç tavuk kendini buğday ambarında sanır

-Hoşlandığı kıza açılamayan bir gencin onu kız arkadaşıymış gibi düşlemesi

13)Ödünleme (Telafi): Bir alandaki başarısızlığın doğurduğu eksiklik, yetersizlik ve aşağılık duygularını farklı bir alandaki başarı ile ortadan kaldırmak

-Derslerinde başarısız olan bir bireyin gitar çalmaya yönelmesi

-Çirkin bir erkeğin kadınların dikkatini çekmek için ressam olması/espri yapması vs