MANTIĞA GİRİŞ ÇALIŞMA SORULARI

1) Verilen bir önermenin doğruluk değerini (yani doğru mu yanlış mı olduğunu) bilemeyebiliriz. Ancak her önerme ya doğrudur ya da yanlıştır. Mantıkta öncül olarak kullanılan önermeler ister doğru ister yanlış olsun doğru sayılarak işlem görür. P gibi bir önerme Q gibi bir önermeyi içeriyorsa P’yi doğru saydığımızda Q2yu da doğru saymamız gerekir. “P’nin gerçekten doğru mu, yoksa yanlış mı” olduğuna mantık değil, P’nin ait olduğu bilim dalı cevap arar.(2012 LYS)

Buna göre aşağıdakilerden hangisinin doğruluğunun mantığın ilgi alanı içinde olduğu söylenebilir?

A) Hidroklorik asitte çinko erir.

B) Cisimler boşlukta sabit bir ivmeyle düşer.

C) 2x15 = 30

D) Aynı şeye benzeyen iki şey birbirine benzer.

E) Dünya, güneş sistemine ait bir gezegendir.

2) I.   Özdeşlik ilkesi

    II.  Çelişmezlik ilkesi

    III. Üçüncü halin imkansızlığı ilkesi

“A, A’dır” sözü yukarıdaki mantık ilkelerinden hangilerinin ifade etmektedir. (2008 ÖSS)

A) Yalnız I            B) Yalnız II        C) Yalnız III

         D) I ve II                 E) II ve III

3) Bir yargı veya önermenin doğruluk değeri almasının nedeni, başka bir yargı ve önermedir. Örneğin “Bütün insanlar ölümlüdür.” önermesi “Bu insan ölümlüdür” önermesinin dayanağıdır.

Bu parça hangi akıl ilkesini temellendirir?

A) Yeter – sebep ilkesi

B) Üçüncü halin imkansızlığı

C) Çelişmezlik

D) Özdeşlik

E) Amaçlılık

4) Aşağıda geçerli bir kıyas örneği verilmiştir.

     Bu adam açlık çekiyor

     Öyleyse ona yardım etmeliyim

Aşağıdakilerden hangisi bu kısaltılmış kıyasta verilmemiş olan öncül olabilir?

A) Hiç kimse ona yardım etmiyor

B) Adamın açlık çektiği apaçık ortadadır

C) Bütün açlık çekenlere yardım edilmelidir

D) İnsanlar birbirlerinin duygularını anlamalıdır

E) Her insanın duyarlı olması gereken konular vardır.

5) I. Tutarlı önerme aynı zamanda geçerlidir

   II. Geçerli önerme aynı zamanda tutarlı önermedir

  III. Geçersiz önerme aynı zamanda tutarsız önermedir.

  IV. Tutarsız önerme aynı zamanda geçersiz önermedir.

Yukarıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?       (2007 ÖSS)

A) I ve II            B) I ve III            C) I ve IV

              D) II ve III              E) II ve IV

6) Aşağıdaki akıl yürütmelerden hangisinde analoji kullanılmıştır?

A) Bütün çift sayılar ikiye tam bölünür. 2500 çift sayıdır. O halde 2500 ikiye tam bölünür.

B) Ayşe ve Ceren dans etmekten hoşlanan iki iyi arkadaştır. Ayşe pop müzikten hoşlandığına göre Ceren de pop müzikten hoşlanır.

C) Gördüğüm bütün kargalar, güvercinler ve serçeler uçuyordu. Demek ki bütün kuşlar uçabilir.

D) Her zaman hava kara bulutlarla kaplandığında yağmur yağıyor. Bugünde hava kara bulutlarla kaplandı. O halde yağmur yağacak

E) Didem düzenli ders çalışarak başarılı oldu. Deniz de düzenli ders çalışarak başarılı oldu. O halde düzenli ders çalışan herkes başarılı olur.

7) Mantık bize hangi çıkarımların geçerli, hangilerinin geçersiz olduğunu ayırt etmemiz için çıkarım kuralları denilen birtakım ölçütler sağlar ve bu kuralları uygulama tekniklerini gösterir.

Bu parçaya dayanarak mantıkla ilgili aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşılabilir?

A) Davranışların arkasında yatan nedenleri açıklar

B) Anormal bireylere konum kazandırır.

C) Akıl yürütmelerde denetleme ilkeleri sunar

D) Akıl yetisinin doğuştan olup olmadığını irdeler

E) Düşünce ile dil arasındaki bağıntıyı sınırlar.

8) “Bütün cisimler boşlukta düşer” yargısı hangi akıl ilkesiyle açıklanabilir?

A) Çelişmezlik

B) Aynılık

C) Eş değerlilik

D) Yeter sebep

E) Üçüncü halin imkansızlığı

9) Gerçeği aramak isteyenlere mantığın hiçbir yararı yoktur. Mantık, ancak daha önceden bilinen kanıtları kolayca başkalarına anlatmaya yarayabilir.

Bu parçada mantığın hangi yönü eleştirilmektedir?

A) Yeni bir bilgi elde edilmemesi

B) Kural koyucu olması

C) Olgulara dayanması

D)Safsata türünden sonuçlara varılması

E) Sistemli ve düzenli olması

10) Bilimi mantıktan ayıran özellik aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tutarlı olma                   B) Yöntem kullanma

C) Uygulanabilir olma        D) Doğruyu hedefleme

                E) Deneysel yöntem kullanma    

11) Akıl var olanı kabul ederse, yok olanı inkar eder; yok olanı kabul ederse var olanı inkar eder.

Bu yargının nedeni aşağıdaki ilkelerden hangisidir?

A) Ayrılık                           B) Çelişmezlik

C) Özdeşlik                        D) Yeter sebep

                E) Üçüncü halin olanaksızlığı                                                                                                                  

12) “Şimdiye kadar yediğim hiçbir mantar zehirli değildi. Öyleyse hiçbir mantar zehirli değildir.” çıkarımında sonuç, öncülün ne tümü ne de parçasıdır; onu kapsamamakta ve onları yenmiş mantarların bir özelliği ile nitelemektedir.

Bu parçada eleştirilen akıl yürütme biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tümdengelim                     B) Eksik tümevarım

C) Analoji                               D) İkilem

                           E) Safsata

13) I. Mantık akla dayandığından bir formel bilimdir.

     II. Matematik de akla dayanır. O halde matematik de bir formel bilimdir.

Bu akıl yürütme aşağıdakilerden hangisine uygun bir örnektir?

A) Geçersiz bir analoji

B) Geçerli bir tümdengelim

C) Geçersiz bir tümevarım

D) Geçersiz bir tümdengelim

E) Geçerli bir analoji

14) “Benimle ya gelirsin ya da gelmezsin.” cümlesi hangi akıl ilkesine uygundur.

A) Özdeşlik                   B) Çelişmezlik

C) Yeter sebep              D) Üçünü halin imkansızlığı

                        E) Amaçlılık

15) Mantık, bilimlerin genel yöntemi olarak kabul edilen bir disiplindir. Ayrıca mantık doğru düşünmenin kurallarını gösterir.

Buna göre mantık bilimiyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?

A) Bilimlere yöntemi gösterir

B) Normatif bir bilimdir

C) Aklın ilkelerine uygunluğu denetler

D) Bilimsel yasaların doğruluğunu denetler

E) Doğru düşünmenin yollarını araştırır

16) Fizik bilimi deneyseldir

      Kimya bilimi deneyseldir

      Biyoloji bilimi deneyseldir

      O halde tüm doğa bilimleri deneyseldir

Burada verilen tümevarımsal akıl yürütmenin temel özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Düşüncede olanı dil ile ifade etme

B) Genel yargılardan özel yargılara ulaşma

C) Özel yargılardan genel yargılara ulaşma

D) Özel yargılardan özel yargılara ulaşma

E) Önermeler arasında bağ kurma

17) Aşağıdakilerden hangisi mantık bilmenin yararlarından biri değildir?

A) Gündelik yaşamdaki tartışmalara yardımcı olmak

B) Bilimlerin yöntemini oluşturmak

C) Doğru düşünmenin yollarını göstermek

D) Bireyin gündelik yaşamını kolaylaştırmak

E) Tutarlı ve geçerli sonuçlara ulaşabilmek

18)  Mantık doğru düşünmenin kurallarını koyan normatif bir bilimdir. Doğru düşünme kendini akıl yürütmede gösterir. Akıl yürütme, verilen yargılardan (öncüller) sonuç olarak yeni bir yargı çıkarma işlemidir.

Buna göre mantıkla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?  

A) Düşünme biçimi soyut ve genel niteliktedir

B) Mantıktaki sonuçlar akıl yürütmeler sonucunda elde edilir

C) Genel yargılardan özel yargılar çıkarılır

D) Olması gereken düşünme tarzının kurallarını koyar

E) Önermelerin gerçekliğe uygunluğunu denetler

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20
D	A	A	C	E	B	C	D	A	E	B	B	E	D	D	C	D	E